Trong bối cảnh ngành công nghiệp ô tô đang phát triển mạnh mẽ tại Việt Nam, một trong những thách thức lớn nhất mà các nhà sản xuất phải đối mặt là khả năng nội địa hóa linh kiện. Đặc biệt, một hãng xe nổi tiếng đến từ Nhật Bản đã chỉ ra rằng, vấn đề chính nằm ở việc các nhà cung cấp trong nước chưa thể sản xuất được những linh kiện phức tạp và yêu cầu độ chính xác cao.
Thông tin này được công bố trong một sự kiện kỷ niệm 30 năm nội địa hóa của hãng, diễn ra tại nhà máy ở Phú Thọ. Theo đại diện của hãng, hiện tại, các nhà cung cấp địa phương chủ yếu hoạt động trong lĩnh vực sản xuất linh kiện cho xe máy và đang dần mở rộng sang lĩnh vực ô tô. Tuy nhiên, năng lực sản xuất của họ vẫn còn hạn chế, đặc biệt là trong việc chế tạo các linh kiện có độ phức tạp cao.
Hiệp hội công nghiệp hỗ trợ Việt Nam (VASI) cũng đã nhiều lần nhấn mạnh về vấn đề này. Các chuyên gia cho rằng, mặc dù các nhà cung cấp trong nước có khả năng sản xuất các chi tiết phức tạp, nhưng việc đầu tư vào công nghệ và thiết bị hiện đại là rất tốn kém. Điều này dẫn đến việc họ không thể đảm bảo lợi nhuận, từ đó không dám mạo hiểm đầu tư.
Hãng xe Nhật Bản cũng đã chỉ ra rằng, chi phí khấu hao cho các linh kiện sản xuất trong nước là rất lớn do đầu tư ban đầu cao và sản lượng sản xuất thấp. Quy mô thị trường hiện tại còn nhỏ, khiến cho việc sản xuất linh kiện chỉ phục vụ cho một số lượng xe lắp ráp trong nước không đủ để đạt được lợi thế về quy mô, từ đó làm tăng chi phí sản xuất. Thực tế, linh kiện sản xuất trong nước hiện đang có giá cao hơn so với linh kiện nhập khẩu.
Khu vực trưng bày linh kiện nội địa hóa tại nhà máy ở Vĩnh Phúc cho thấy nỗ lực của các nhà sản xuất trong việc phát triển nguồn cung ứng nội địa.
Hiện tại, hãng xe Nhật Bản đang hợp tác với 61 nhà cung cấp, trong đó có 13 nhà cung cấp hoàn toàn Việt Nam, và đã đạt được hơn 1.000 linh kiện nội địa hóa. Để nâng cao chất lượng của các nhà cung cấp, hãng đã phối hợp với Bộ Công Thương và các tổ chức hiệp hội để triển khai nhiều dự án hỗ trợ nhằm nâng cao năng lực cho các doanh nghiệp trong nước. Đến cuối năm 2024, dự kiến sẽ có 29 doanh nghiệp trong nước nhận được sự hỗ trợ từ hãng, với phần lớn trong số đó đạt tiêu chuẩn 5S cấp độ 3 sau khi được tư vấn cải tiến.
Lộ trình phát triển của hãng bao gồm việc hỗ trợ nâng cao khả năng cạnh tranh về giá, phát triển các nhà cung cấp tự chủ, cải tiến năng suất và quản lý. Những doanh nghiệp đã được hỗ trợ sẽ tiếp tục đồng hành cùng hãng để tư vấn cho các doanh nghiệp khác, tạo ra một mạng lưới hỗ trợ lẫn nhau trong ngành công nghiệp ô tô.
Không chỉ dừng lại ở việc hợp tác với Bộ Công Thương, trong năm 2023, hãng cũng đã triển khai một dự án mới cùng VASI nhằm tăng cường các hoạt động nâng cao năng lực và kết nối các doanh nghiệp hỗ trợ với các nhà lắp ráp ô tô. Trong quá trình thực hiện dự án này, các bên đã tiến hành sàng lọc và lập danh sách các nhà cung ứng tiềm năng để kết nối với các hãng lắp ráp trong nước.
Kể từ khi có mặt tại Việt Nam vào năm 1995 và lắp ráp chiếc xe đầu tiên vào tháng 8/1996, hãng xe Nhật Bản đã trở thành một trong những đơn vị tiên phong trong hoạt động nội địa hóa. Số lượng nhà cung cấp trong nước đã tăng lên đáng kể, từ 15 đơn vị trong giai đoạn 1997-2010 đến nay đã tăng gấp bốn lần.
Minh Thủy